Këshilla për artin e shkrimit nga Faik Konica

pak a shumë hapnë udhrat për përparimin e gjuhës shqipe. Me të katër anët, një zjarr I bukur zien në zemër të djalërisë, dhe, plot me dëshirë, trimëroshët e dheut tonë po përpiqen për zbukurimin e shqipes.

Mjerish, në përpiqen me gjuithë shpirt, më të shumtit përpiqen pa rregull, punojnë pa udhë dhe pa fitim për gjuhën. S’është mjaft të marrë pendën njeriu dhe të nxinjë kartën, duhet të mësojmë, të shkruajmë me mjeshtri se s’arrin të hedhësh gurë më gurë për të ngritur një shtëpi, është nevojë t’I vësh gurët radhë më radhë që të lidhen dhe të qëndrojnë shëndosh e bukur.

Kam, pra, detyrë t’u jap të rinjëve shqiptarë, mëmgjuhëliërimtarë ca këshilla mbi artin (a mjeshtrinë e të shkruarit)

I.(C’do të thotë)

Kur qëlloni të shkruani gjësendi, qoftë një biblh (libër) e madhe a një artikull pesë-gjashtërradhësh, e para nevojë është të dini mirë c’do të dëfteni. Se shumë herë këndojmë të shkruara, të cilat s’kanë as mendim, as qëllim dhe si mbarohen, një pyetje na vjen në buzë: “Mirë, po c’dolli nga kjo?” “Para që të zini të shkruani, pra, thuani vetes suaj: “Dale të mendohem mirë c’dua për të shkruar…”

II. (Stili)

Si të vendosni shëndoshë në mend, c’keni për të thënë, kërkoni mënyrën qysh do ta thoni. Duhet në krye ca fjalë, hyrje të shkurtëra dhe për të pëlqyer, që të kup[tojnë atë hop këndonjësit “ku fle lepuri” si thonë toskët, dhe që të ëmbëltohet e t’I ketë ënda të këndonjë më poshtë. Se pot ë jetë hyrja sy një gërmadhë, shpejt-shpejt këndonjëtori kthen fletët.

III. (Organizimi)

Pas hyrjes, zini të shfaqni mendimin tuaj, nuk përnjëherë, po dalngadal, thela-thela, që të gëllltitet më lehtë, që të kuptohet më thellë. Togjtë fjalësh (a frazat) të mos jenë kurrë të vecantë, të jenë të lidhur njëri me tjetrin; një togfjalësh duhet të pjellë një tjatër më poshtë që të hipë këndonjëtori sin ë një shkallë dhe kur t’I afrohet majës të jetë gati për të kuptuar praponë (konklurimi).

Se po të hidhej pa vijë një copë mendim atje, do të bëhet corbë, ku këndonjëtori s’ka për të kuptuar tjatër gjë, përvecse shkronjëtori nuk di t’I japë kuptim.

IV. (Fundi)

Prapoja, duhet, me një mënyrë të ngjëshur e të fortë, të përsëritnjë në fare pak fjalë gjithë mendimet e mësipërme edhe të nxjerrë një fund, I cili është qëllimi I shkronjës.

V. Mbani Mend edhe ca tjera të nevojshme.

 Kur e thatë një gjë njëherë të jetë mbaruar, mos ma përsërisni tutje me tjera fjalë që na i kanë mbjellë magjitë e të huajve; të merret vesh lehtë, prandaj hiqni dorë nga togjtë letrash të gjata, të cilët duhet mjeshtri e madhe për t’i përdorur. Mësoni dhe mirë rregullat e gjuhës shqipe: mos thoni për tregim: “fshati që u linda”, kjo mënyrë përdorje e fjalës që është turqisht dhe mjaft për të qeshur, në shqip duhet thënë: “Fshati ku u linda”, a “Fshati në të cilin u linda”. (E mira e të mirave është të lëshohet mënjanë fjala ‘që’, përdorja e së cilës për shumë shqiptarë është mjaft e rëndë).

Fund, kur shkruani një gjë, këndonjeni dhe ndreqeni shumë herë që të bjerë në vesh cdo tok letrash si një sipë muzike.

Tani natën e mirë se m’u cepnë sytë). Përgatiti. Xh.Veseli./InfoGlobi.