Mesazhi i Cvajgut para vdekjes

Stefan Cvajg (28. 11 1881 - 22. 2. 1942

"...Përshendes të gjithë miqtë e mi. Le të shohin edhe njëherë agimin pas një nate të gjatë. Unë jam tepër i paduruar, po nisem para tyre"

(Stefan Zëeig, Petropolis)

Vdiq i helmuar nga një dozë e madhe ilaçesh. Asgjë e dhunshme, ashtu siç nuk ishte natyra e tij. Lindi në Vjenë në 28 nëntor të vitit 1881 në një familje industrialistësh të pasur që i krijoi të gjitha komoditetet për të studiuar atje ku ai dëshironte, filozofi dhe letërsi. Shkroi novela, drama e biografi. Për lexuesin shqiptar është i njohur për vëllimin me novela, ndër të cilat "24 orë nga jeta e një gruaje", "Amoku", "Frika", "Pështjellimi i ndjenjave", "Letra e një të panjohure", “Bukinisti Mendel”, “Novela e shahut”, romanin "Padurimi i zemrës", etj. Në moshën 61- vjeçare vdes në Brazil.

Në 22 shkurt të vitit 1942 Stefan Cvajg la këtë mesazh:

 "Përpara se t'i jap fund jetës me vullnetin tim dhe me kthjelltësi të plotë, ndiej detyrën për të plotësuar një detyrim të fundit: t'i drejtoj falënderimet e thella Brazilit, këtij vendi të mrekullueshëm që më ka ofruar një mikëpritje kaq të ngrohtë. Ditë pas dite kam mësuar ta dua dhe në asnjë vend tjetër nuk do të kisha dashur të nisja një jetë të re, tani që bota e gjuhës sime është zhdukur për mua dhe atdheu im shpirtëror, Europa, është shkatërruar gjithashtu….

Përshendes të gjithë miqtë e mi. Le të shohin edhe njëherë agimin pas një nate të gjatë. Unë jam tepër i paduruar, po nisem para tyre."

Stefan Zëeig, Petropolis

Lexo më shumë

Paradoksi i kohës sonë

(Ese nga Bob Moorehead)

Paradoksi i kohës sonë në histori është se kemi ndërtesa të larta por kemi edhe ndjesinë e shtypjes poaq; me rrugë krejtësisht të lira por me pikëvështrime të ngushta; harxhojmë pa hesap por kemi shumë humbje; blejmë më tepër por shijojmë së paku; kemi shtëpi të mëdha dhe familje të vogla; më shumë komoditet por kohë s’kemi fare; kemi më shumë tituj por më pak sens; më shumë dije por më pak gjykim; shumë specialistë por më shumë probleme; më shumë ilaçe por më pak shëndet... Tymosim shumë, pimë shumë, shpenzojmë të shkujdesur, gazmojmë më pak, udhëtojmë më shpejt, zemërohemi menjëherë, qëndrojmë deri vonë, zgjohemi më të lodhur, lexojmë më pak, shohim TV më shumë, e lutemi gjithnjë pak e më pak.

I kemi shumëfishuar pasuritë por pakësuar vlerat e shpirtit; flasim tepër duam rrallë dhe urrejmë shumë shpesh. Ne kemi mësuar të krijojmë mjedisin, por jo jetën. Ne ia shtuam vitet jetës, por jo jetën viteve. Ne udhëtuam në hënë dhe u kthyem, por kemi drojë të kalojmë rrugën për të takuar fqinjin e ri. Jemi pushtues të hapësirave të jashtme, por jo të hapësirave të brendshme. Ne kemi bërë gjëra të mëdha, por jo gjërat më të mira. Ne e pastrojmë ajrin, por fëlliqim shpirtin; ne e zotërojmë atomin, por jo paragjykimin. Ne shkruajmë shumë, por mësojmë pak. Ne thurim shumë plane, por realizojmë pak. Ne kemi mësuar të ngutemi, por jo të presim. Ne krijojmë shumë kompjuter, i mbushim plot informacione, prodhojmë më shumë kopje se kurrë, por veç komunikojmë pak...

Kjo është koha e ushqimeve të shpejta, por e tretjeve të ngadalshme; e burrave të mëdhenjë dhe e karaktereve të vogla, e përfitimeve të mëdha dhe e marrëdhënieve të cekta. Këto janë ditë të dy rrogave në familje, por e më shumë divorceve; e godinave të hijshme, por e familjeve të prishura. Këto janë ditët e udhëtimeve të shpejta, e hedhjes së pelenave, e braktisjes së moralit, e një nate qejfi dhe aq; e mbipeshës së trupit, e tabletave që mund të bëjnë gjithçka nga harendjellja, të heshtin, të vrasin. Është koha kur ka aq shumë në vitrinën e mallrave e gjë prej gjëje në magazinë nuk ka.

Mos harroni, kaloni ca kohë me të dashurit tuaj, sepse ata nuk do të jenë përreth përgjithmonë. Jeta nuk matet me sasinë e frymës që marrim, por me çastet kur mbetemi pa fryme.

Zgjodhi: Xh.V.

Lexo më shumë

‘Shkëlqimi dhe rënia…’ e futbollit italian!

Spanja, Anglia, Gjermania, … jo Italia por Portugalia, pastaj Italia. Kështu duket radhitja më e fundit e UEFA-s.

Barazimi i mbrëmshëm gjegjësisht eliminimi i Juventus-it nga Benfika, përpos që ka shkaktuar një ‘shok traumatologjik’ në taborrin e Torinezëve ka luhatur skajshmërisht edhe vet prestigjin e futbollin italian në përgjithësi. Eliminimi në gjysmëfinale të Europa League të skuadrës aktualisht më cilësore azure ka ndikuar drejtpërdrejt në rënien për një pozitë, nga e katërta në të pestë, të futbollit Italian në listën e UEFA-s.

Një gjë e tillë nuk ka ndodhur që nga viti 1984, mirëpo italianëve nuk iu rrezikohet numri i skuadrave në Champions League dhe në Europa League. Portugalia ka arritur të jetë më lartë në listën e UEFA-s, teksa Italia ka rënë në vendin e 5. Nëse skuadra e Benficas arrin të fitojë Europa Leaguen atëherë, diferenca ndërmjet dy kampionateve, të Portugalisë dhe Italisë do të ngushtohej edhe më shumë. Nëse ekipet Italiane vazhdojnë të kenë paraqitje të dobëta sikurse në këtë sezon, atëherë në të ardhmen do të rrezikoheshin nga Rusia dhe Franca. Kjo flet më së miri se e ardhmja e futbollit europian duket e paqartë, pavarsisht se për dekada me radhë ka qenë e dominuar plotësisht, kryesisht nga skuadrat e vendeve më të zhvilluara ekonomikisht të kontinentit tonë.Xh.V.

Lexo më shumë

Tetë rregulla për tregime të shkurtëra

Lista e rregullave të Vonnegut të cilat realisht do të duhej respektuar parimisht kur shkruani tregime të shkurta.

“Shkruaj për të kënaqur një person. Nëse hap dritaren tënde dhe mundohesh t'i japësh kënaqësi të gjithë botës, do të të zërë pneumonia (metaforike, sigurisht)”.

(Citimi i mësipërm është një nga tetë rregullat për shkrimin e tregimeve të shkurtëra sipas autorit amerikan, Kurt Vonnegut.)

Rregullat e Vonneg-ut janë të thjeshta, të shkurtra, dhe jo tamam kategorike. Ja lista e rregullave të nevojshme, por jo gjithsesi të domossdoshme, për të shkruajtur tregime të shkurtëra sipas Vonneg-ut: 

 Rregulli 1.

Përdore kohën e një të panjohuri në mënyrë të tillë që ai apo ajo të mos ndihet sikur ajo kohë është e humbur.

 Rregulli 2.

Jepi lexuesit të paktën një personazh të cilin ai do të ketë mundësi ta mbështesë.

 Rregulli 3.

Çdo personazh në shkrim duhet të dojë diçka, edhe sikur 'diçka-ja' të ishte thjeshtë, madje vetëm një gotë ujë.

 Rregulli 4.

Çdo fjali duhet të bëjë një nga këto dy gjëra: 

-të zbulojë tiparet e nje personazhi, ose

-të përparojë ndodhitë e tregimit.

 Rregulli 5.

Fillo sa më afër fundit që të mundesh.

 Rregulli 6.

Je (bëhu) sadist*! Pak rëndësi ka sa të ëmbël dhe të pafajshëm mund të jenë personazhet tuaj kryesore. Atyre duhet t'u ndodhin gjëra të tmerrshme. Vetëm kështu lexuesi mund të shohë tiparet e vërteta të personazheve.

 Rregulli 7.

Shkruaj për të kënaqur një person. Nëse hap dritaren tënde dhe mundohesh t'i japësh kënaqësi të gjithë botës, do të të zë pneumonia (metaforike, sigurisht)!

 Rregulli 8.

Jepu lexuesve sa më shumë informacione që mundesh dhe sa më shpejt që është e mundur. Në djall vaftë surpriza dhe tensioni. Lexuesi duhet të kuptoj tregimin tuaj aq shumë sa të mundet të mbaroj vetë historinë e treguar, bie fjala, edhe nëse ‘buburrecat’ do t'ia hanin faqet e fundit të librit.  

Në fund të listës, Vonnegut thotë se autorët e mëdhenjë janë të aftë t'i thyejnë të gjitha rregullat, përveç të parit.Përgatiti për botim: Xh. Veseli

Lexo më shumë