Bukowsky poezia dhe femrat

Bukowsky: "Sa me i fuqishem behet njeriu, gjithnje e me i vetmuar mbetet. Kjo eshte matematike e paster si loti...!"

Charles Bukowski - Më 16 gusht shkrimtari do të mbushte 93 vjeç. Një rrëfim për Linda Lee, gruan që e frymëzoi të shkruante “Femrat”, dhe gratë e tjera në jetën e tij…

- Ai la gotën e uiskit dhe vijoi të vështronte lëvizjet e vajzës që hynte e dilte në banakun e atij lokali. Kishte veshur një fustan të kuq me pika, ndërsa flokët e verdhë i shtriheshin poshtë qafë… Ajo u buzëqeshte klientëve, dhe kur kaloi pranë tij nuk e hodhi vështrimin… Ishte viti 1976, dhe portreti i Charles Bukowski-t ishte i njohur për të gjitha femrat amerikane… Të gjitha do të donin të ishin një moment pranë tij… Proza e tij e shkurtër, poezitë plot melankoli e erotizëm, i bënin femrat të donin të gjenin burrin që i kishte shkruar ato, burrin që dukej se njihte aq mirë çdo qelizë të trupit të një gruaje…. Por ajo, Linda Lee Beighle, nuk e ktheu vështrimin nga ai… as kur mori xhaketën e varur bri derës, dhe humbi tej në rrugë. Portreti i heshtur i vajzës do ta shoqëronte gjatë gjithë mbrëmjes poetin, i cili do të kthehej të nesërmen në të njëjtën orë për ta parë sërish atë… Vetëm fustani i saj kishte ndryshuar, ndërsa historia ishte po ajo… Kur ai iu afrua dhe i tha se donte të dilte në mbrëmje me të, ajo me mirësjellje i tha se “nuk kishte kohë”. Të njëjtën fjali ia përsëriti me muaj me radhë, çdo ditë teksa ai kalonte për të drekuar në restorantin e saj, deri sa një ditë, Linda Lee vendosi të ndryshonte mendim. Tek e shihte të ulur në tavolinën e tij të përditshme me një tufë librash pranë tij, ajo iu afrua dhe i tha se donte të dilte me të atë mbrëmje. Ajo mbrëmje do të ndryshonte shumë gjëra në jetën e Charles Bukowski-t. Gruaja që ai kishte pranë nuk ishte vetëm e bukur, por dhe një adhuruese e fshehtë e vargjeve të tij… Ajo kishte ditur gjithçka për burrin që i lutej çdo ditë të dilte me të… Ashtu si Bukowski, ajo e dashuronte pijen, dhe orët e gjata pas mesnate në lokal… Tashmë ai nuk ishte vetëm në dëshirën e tij për të jetuar ndryshe. Bukowski do ta kthente pasionin për këtë grua në një muzë frymëzimi për një nga romanët më të famshëm të tij që do të shkruante më pas. Nata për ta ishte ndjellëse drejt pijes dhe seksit… Linda do të kthehej në personazhin kryesor që Bukowski do të kishte në mendje gjatë gjithë kohës, teksa hidhte në letër një nga librat më të lexuar të të gjitha kohërave. Për të, “Femrat” nuk është vetëm një roman erotik, por një roman ku mund të gjesh dhe ndjenja që atij, në moshën 56-vjeçare, ia ringjalli sërish një grua. Pas 9 viteve bashkëjetesë, Bukowski do të martohet me Linda Lee, e cila tashmë do të marrë mbiemrin e tij, Bukowski, më 1985-n. Për shumë kritikë të veprës së shkrimtarit, kjo grua do të ndikojë pozitivisht në jetën e tij private e letrare. Ai i referohej asaj “Sara” në romanin “Femrat” dhe “Hollywood”.
Për mikun e tij Taylor Hackford, Linda i shtoi edhe një dekadë tjetër jetë shkrimtarit, pasi para se ta njihte atë, ai i ishte përkushtuar pijes. Linda do të ishte gruaja që deri në momentin e fundit të jetës, më 9 mars 1994, kur ai mbylli sytë përgjithmonë nga leucemia në San Pedro, do të ishte gjithnjë pranë tij. Humbjen e tij ajo e ktheu në përkushtim ndaj veprave që ai la pas, duke qenë se ishte trashëgimtarja e veprës së tij letrare. Në vitin 2006, ajo i dhuroi bibliotekën private të të shoqit Bibliotekës Hungtington në San Marino Kaliforni. Femrat kanë qenë gjithnjë frymëzimi i vetëm i Bukowski-t. Para se të martohej me Lindën, jeta e tij endej femrave dhe alkoolit. Takimet dashurore ai i kthente në materiale letrare. Në novelën “I lindur kështu”, Bukowski tregon si e humbi virgjërinë në moshën 24-vjeçare me një lavire, për të cilën kishte paguar 300 paund, dhe gjatë mbrëmjes me të kishte thyer të gjitha këmbët e krevatit. Kjo përvojë e tmerrshme do të ndikonte në jetën e mëvonshme seksuale të shkrimtarit. Më 29 tetor të vitit 1955, ai u njoh me poeten dhe shkrimtaren Barbara Frye, me të cilën do të martohej më vonë në Las Vegas. Frye ishte redaktore e një reviste të përjavshme, në të cilën Bukowski dërgoi një cikël me poezi, të cilat do të tërhiqnin vëmendjen e gruas që i pëlqente letërsia. Në një letërkëmbim që patën bashkë, ajo i tha që ishin poezitë më të mira që kishte lexuar ndonjëherë. Dashuria e tyre nisi përmes letrave, dhe propozimin për martesë Bukowski ia bëri në një prej tyre. Ajo iu përgjigj duke i thënë se ishte dakord të martoheshin që në atë moment, dhe në cilin stacion treni do ta priste. Kjo dashuri si në libra nuk do të zgjaste shumë për djaloshin që i pëlqente të ishte i lirë si era. Frye dëshironte të kishte një fëmijë, Bukowski nuk donte. Kur ajo mbeti shtatzënë, nuk mundi ta mbante fëmijën, për shkak të një komplikacioni dhe dështoi. Në mendjen e saj ajo mendonte se shkak i dështimit ishte pija e Bukowski-t. Më 18 mars të vitit 1958 ata divorcohen. Dhe pse Frye mendonte se ndarja nuk do të ndikonte në marrëdhëniet e tyre letrare, Bukowski nuk do të botonte më në revistën ku ajo punonte. Pas ndarjes, ai iu përkushtua më tepër alkoolit dhe nisi të shkruante më shumë poezi. Jane Cooney Baker ishte e dashura e ardhshme e Bukowski-t, një vajzë e alkoolizuar. Ata u njohën në një nga baret ku shkrimtari kalonte mbrëmjet duke pirë. Ajo vdiq më 22 janar 1964 nga cirroza e shkaktuar prej pijes. Vdekja e saj do ta çonte Bukowski-n në një depresion të gjatë. Ai vazhdoi të shkruante poezi dhe të vuante nga kompleksi i vetëvrasjes. Më 7 shtator 1964, Bukowski do të bëhej baba krejt rastësisht. Marina Louise Bukowski lindi nga e dashura e tij Frances Smith. Bukowski nuk kishte përdorur perzevativ, pasi mendonte se e dashura e tij 42-vjeçare ishte e vjetër për të mbetur shtatzënë. Kur mësoi për lindjen e vajzës, ai mori mbi vete të gjitha përgjithësitë dhe vendosi që të jetonte për Frances për të rritur fëmijën. Frances do të shprehej më vonë se ai ishte një baba i mrekullueshëm, vazhdimisht i vëmendshëm. Nëse më parë ai dyzohej mes mendimit të vetëvrasjes, tashmë kishte dy arsye të forta pse duhet të vazhdonte të jetonte: vajza e tij dhe shkrimet. Pak kohë më vonë, ai nisi të dilte me skulptoren Linda King për një kohë të gjatë. Ajo ishte më e madhe se ai, por nuk ishte ky problemi i lidhjes së tyre. Si dy artistë, ata shpesh kishin përplasje idesh, dhe shpesh kundërshtonin njëri-tjetrin. Linda realizoi një portret në skulpturë të Bukovski-t, portret ku gruaja ka derdhur gjithë pasion e saj për të. Linda do të kishte ndikim në letërsinë e mëvonshme që Bukowski shkroi. Ajo e inkurajoi atë të shkruante mbi femrat e jetës së tij. Linda ishte e bindur se nëse ai do të hidhte në një libër përvojat e tij seksuale, do të ishte mbreti i shkrimtarëve, i adhuruari i femrave… Dhe King kishte të drejtë, libri i tij “Femrat”, të cilin e shkroi gjatë kohës kur jetonte me një tjetër Linda, do ta bënte atë burrin që çdo grua do ta donte ta kishte pranë…
a.b.

* Digjem në ferr

kjo pjesë e imja që nuk gjen rehat në asnjë vend
ndërkohë që të tjerët gjejnë gjëra
për të bërë
në kohën që kanë
vende për të shkuar
bashkë
gjëra për të thënë.

Unë po digjem në ferr
Diku në veri të Meksikës.
Aty ku lulet nuk mbijnë.

Po digjem
në ferr,
diku në veri të Meksikës.
Aty ku lulet nuk mbijnë.

Nuk jam si të tjerët
të tjerët janë
si të tjerët.

Janë të gjithë njëlloj:
mblidhen
gjenden
grumbullohen
janë
të lumtur dhe të kënaqur
ndërsa unë
po digjem në ferr.

Zemra ime është një mijë vjeçare.
Nuk jam si të tjerët.
Të vdisja në fushat e tyre të piknikut
mbuluar nga flamujt e tyre
i pafuqishëm nga këngët e tyre
i dëshiruar nga ushtarët e tyre
i shpuar nga humori i tyre
i vrarë nga shqetësimet e tyre.

Nuk jam si të tjerët.
Unë po digjem në ferr.

Në ferrin e tmerrshëm të vetvetes.

Charles Bukowski (Heinrich Karl Bukowski) lindi në Andernah të Gjermanisë në gusht të vitit 1920, nga një ushtar amerikan dhe nënë gjermane (Katharina Fett). Në moshën trevjeçare, familja e tij u shpërngul në Los Anxhelos të Amerikës, ku praktikisht Bukowski shkoi gjithë jetën e vet, deri në çastin e vdekjes, në mars të vitit 1994 nga pneumonia. Përgjatë karrierës më se tridhjetëvjeçare, shkrimtari botoi 32 libra me poezi, pesë libra me tregime, katër romanë, si dhe skenarin e filmit “Pijetari”. Influencat i pati nga autorët Louis-Ferdinand Céline, John Fante, Anton Chekhov, Franc Kafka, Knut Hamsun, Ernest Hemingway, Robinson Jeffers apo Fyodor Dostoyevsky. Në qoftë se në Europë romanët i sollën famën, në Amerikë librat e tij me tregime dhe poezi i dhuruan suksesin, si dhe famën e “shkrimtarit të mallkuar”. Në shtetin e ëndrrave ai thirrej nga prindërit Henry, ndërsa mbiemri i tij polak i origjinës, alternoi nga Bukowski në Bukcowski. Pas vitit 1926, kur familja e tij ishte transferuar në Amerikë, i ati filloi të abuzonte verbalisht dhe fizikisht mbi Henry-n. Detajet e kësaj jete u përshkruan më vonë nga Bukowski në novelën e tij “Ham on Rye” (Proshuta prej thekre). Përgjatë kësaj periudhe, ai u mbyll në vetvete dhe pati një rast ekstrem të puçrrave të fytyrës. Pas kryerjes së shkollës së mesme të Los Anxhelosit, Bukowski kreu kolegjin e shtetit për dy vite, duke ndjekur kurset e artit, gazetarisë dhe literaturës. Në moshën 24-vjeçare, Bukowski boton një libër me histori të shkurtër dhe më pas “20 tanket nga Kasseldown”, nga e cila u zhgënjye dhe nuk botoi më për afro një dekade. Përgjatë kësaj kohe fillon edhe jeta e tij e dhomave me qira tejet të lirë, punësime të rastësishme, ndërsa në vitin 1950 gjen punë si postier. Pas tre vitesh e lë këtë punë. Më 1955-n shtrohet në spital me një gjendje të rëndë të ulcerës, e cila do të bëhej më pas fatale. Pas daljes, ai filloi të shkruante poezi. Në vitet ’60 ai u rikthye në zyrën postare, ku vijoi të punonte për më se një dekadë. Më vonë do ta vazhdonte karrierën në shtëpinë botuese “Black Sparrow Press”

“Mendoj se artisti i vërtetë, jo ai shabllonisti, i përshtatshmi për TV, duhet të jetë më i frikësuari nga një njeri me pistoletë. Artisti zotëron një arsenal tjetër: ndjenjën, inteligjencën, mosfrikësimin, për të shprehur koncepte, ide, hipnotizimin e spektatorit. Dhe këtë nuk e bën për lekë e as për famë. Kjo është diçka që shkon përtej këtyre të mirave materiale, kjo është një nevojë që lind nga një un i brendshëm që bashkëjeton me trupin, në të cilin gjendet. Mendoj se artistët janë të vetmit rebelë të vërtetë që i kanë mbetur kësaj bote. Çdo lloj arti që të bëni, çojeni atë deri në fund dhe vetëm kështu ju do të vdisni si fitimtarë ndaj vetvetes.”
(Charles Bukowski)

Birrë

Nuk e di sa shishe birrë
kam pirë në pritje që gjërat
të bëheshin më mirë.
Nuk e di sa verë dhe uiski
dhe birrë
kryesisht birrë
kam pirë pas
ndarjes me gratë-
në pritje të ziles së telefonit
në pritje të zhurmës së hapave,
dhe telefoni s’bie kurrë
deri tepër vonë
dhe hapat s’mbërrijnë kurrë
deri tepër vonë
kur stomaku më ka ardhur në grykë
ato vijnë të freskëta si lule pranvere:
“çfarë dreqin i ke bërë vetes?
do duhen tre ditë para se të bëjmë prapë seks!”

Femra është e qëndrueshme
ajo jeton shtatë vjet e gjysmë më shumë
sesa mashkulli, dhe pi shumë pak birrë
sepse e di që të bën keq për pamjen.

Ndërsa ne jemi duke shkalluar
ato janë jashtë
duke kërcyer e qeshur
me kaubojsë të eksituar.

Në fakt, ka kuti birre
dhe kuti me shishe birre të boshatisura
dhe kur e kap njërën
shishja bie nëpër fundin e lagur të
kutisë prej kartoni
rrokulliset
kërcet
duke derdhur hi gri të lagur
dhe birrë bajate,
ose kutia rrëzohet në katër të mëngjesit
duke bërë të vetmen zhurmë në jetën tënde.

* DASHURIA E PARË

Dikur
kur isha 16 vjeç
ishte vetëm ndonjë shkrimtar
që më jepte shpresë
e ngushëllim.

Babait tim nuk i pëlqenin
librat
as edhe nënës sime
(meqë s’i pëlqenin babait)
sidomos librat që merrja unë
në bibliotekë:
D.H. Lawrence
Dostojevski
Turgenev
Gorki
A. Huxley
Sinclair Lewis
dhe të tjerë.
Unë kisha dhomën time të gjumit,
por në orën tetë të mbrëmjes
duhej të binim të gjithë për të fjetur:
“Zgjimi herët në mëngjes është flori”
thoshte babai im.

pastaj bërtiste: “Shuani dritat”.

Atëherë unë vija llambën
nën batanije
dhe vazhdoja të lexoja
nën dritën e ngrohtë e të fshehtë:
Ibsen
Shakespeare
Chevhov
Jeffers
Thurber
Conrad Aiken
e të tjerë.

Më jepnin një shans e ndonjë shpresë
në një vend pa shans
shpresë,
ndjenjë.

E fitoja atë.
bënte nxehtë nën batanije.
ndonjëherë tymosnin çarçafët
atëherë unë fikja llambën,
e mbaja jashtë
për ta ftohur.

Pa këta libra
nuk jam plotësisht i sigurt
se çfarë do të bëhesha:
delirant,
atvrasës;
idiot,
dembelhane.

Kur babai im bërtiste
“Shuani dritat”.
jam i sigurt se e terrorizonte
fjala e skalitur bukur
dhe e pavdekshme
njëherë e përgjithmonë
në faqet më të mira
të letërsisë sonë
më të bukur

Dhe ajo ishte aty
për mua
afër meje
nën mbulesat
më grua se një grua
më burrë se një burrë

Ishte e tëra për mua
dhe unë
e mora.